Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility

Chrystus Pantokrator na ikonie Laudato si – zobacz!

Chrystus Pantokrator na ikonie Laudato si – zobacz!

Chrystus Pantokrator na ikonie Laudato si – zobacz! 1400 788 Caritas Laudato si’

Rozpoczynając działania w projekcie szybko zauważyliśmy, że łączy nas nie tylko praca. Poznając się na kolejnych warsztatach odkrywaliśmy, że troska o wspólny dom pozwala nam odkrywać na nowo, że jesteśmy braćmi i siostrami, że jesteśmy wspólnotą. Wtedy zrodził się pomysł napisania ikony Laudato si’, która będzie towarzyszyła naszym wydarzeniom. Agata Chmura, która jest animatorem w diecezji rzeszowskiej zleciła na naszą prośbę wykonanie autorskiej ikony przedstawiającej Chrystusa Pantokratora Gabrieli Kulig-Siuta, miejscowej artystce.

Ikona, która powstała na zamówienie Wspólnoty Laudato Si Caritas Polska, nawiązuje do Księgi Daniela. Cytat „Bądź pochwalony” został umieszczony na kowczegu – swoistym obramowaniu ikony. Spełnia on tu funkcję naturalnego oddzielenia sfery sacrum od profanum – kieruje uwagę kontemplującego w głąb świata pozaziemskiego. Kanon zabrania ucieleśniania Boga Ojca czy Ducha św., dlatego nasza ikona przedstawia Chrystusa Pantokratora, ikonograficzny wzorzec Chrystusa Nauczającego. Kolorystyka została tak dobrana, aby oddać charakter projektu Laudato Si. Różowy kolor szat Chrystusa, przynależny scenie Zmartwychwstania, ma oddawać franciszkańską radość nad dziełem stworzenia, zaś błękit, przypisany ciałom niebieskim, takim jak Ziemia, Słońce i gwiazdy, ma nawiązywać do troski o wspólny dom. Cytat „Wszystkie wody pod niebem, błogosławcie Pana, chwalcie i wywyższajcie Go na wieki! (Dn3;60), do którego nawiązuje pieśń Laudato Si napisana przez św. Franciszka, stał się inspiracją dla zaaranżowania przestrzeni, w której osadzono Chrystusa Pantokratora. Dominującym motywem geometrycznym stał się okrąg (geometria w ikonie pełni ważną funkcję – odzwierciedla porządek rzeczy) jako symbol ziemi i świętości. Odnajdziemy go w wyobrażeniach ciał niebieskich – Ziemi i Słońca – oraz złotych aureol (ta wokół ziemi ma za zadanie ją uświęcić). Motyw okręgu odnajdziemy także w tęczy symbolizującej przymierze Boga z ziemią. Zastępuje ona tron Chrystusa i staje się Jego podnóżkiem. Okrąg wreszcie pojawia się w ruchu stworzeń morskich i niebieskich (równocześnie wpisujących się w kolorystykę ikony).

Ikona nie jest zwykłym obrazem na desce, podstawą ikony jest przeżycie duchowe twórcy i kontemplującego. Ikona jest tekstem liturgicznym, dlatego ikonę się pisze – jest swoistym odpowiednikiem Biblii pauperum w Kościele zachodnim. Musi być napisana tak, aby świadczyła o tajemnicy zbawienia. Nie może być wariacją artysty, jego zdaniem, jego pomysłem. Ikona ma być świadectwem istnienia ponadrealnego świata, którego doświadcza ikonopisarz, który poprzez swoje dzieło przekazuje namiastkę tego świata odbiorcom, którzy dzięki jej kontemplacji kierują swą uwagę ku wieczności. Ikona nie musi być mimetyczna, bo pokazuje świat inny niż ziemski.

Ikona jest pisana według wyznaczonego wzoru, za pomocą ściśle ustalonych schematów, znaczeń kolorów i gestów, zasad cieniowania, proporcji twarzy i ciała, odwróconej perspektywy itp. Te zasady tworzą bardzo konkretny język, w którym litery i słowa zastępowane są przez kolor, gest itp. Kanon wymaga od twórcy wyjątkowego skupienia graniczącego z kontemplacją i modlitwą, bo to gwarantuje, że ikona odwzorowuje świat boski. Twórca jednak poprzez ikonę daje obraz swoich widzeń, świadectwo istnienia świata duchowego, który dane było mu ujrzeć, dlatego historyczny ikonopisarz przed przystąpieniem do pracy pościł, aby oczyścić ciało i umysł. Według tradycji pierwszym ikonopisarzem był św. Łukasz, Ewangelista.

Zasadniczym zadaniem ikony jest głoszenie i uobecnianie przez kolory i obrazy tego, co opisuje nam Ewangelia słowami. Ikona więc ma za zadanie głosić Dobrą Nowinę tak, jak robi to Pismo Święte. Ma rodzić wiarę, która w człowieku pochodzi ze słowa. Dopiero na drugim miejscu ma dotykać umysłu przez swoje walory estetyczne. Tym samym najpierw ma być czytelnym Objawieniem Bożym – jak Pismo Święte – a dopiero później ma emanować artyzmem, estetyką, techniką, stylem wykonania itp. Ikona ma najpierw poruszyć serce, a dopiero później umysł (zmysły), dlatego podstawowym założeniem ikony jest nie tylko rzeczywiste doświadczenie duchowe artysty, lecz oczyszczenie i przemienienie również tego, który ją kontempluje. Ma zaspokajać pragnienie Królestwa Bożego i dawać jego namiastkę na ziemi.

Wyjęcie ikony z sakralnej przestrzeni pozbawia ją wartości kultowej i artystycznej. Wyłącznie w świątyni, we właściwym dla swej istoty otoczeniu, ikona nabiera religijnego znaczenia i ujawnia przed odbiorcą całą swą wielkość jako dzieło sztuki.

Deska, na których pisze się ikony, swoją symboliką odwołuje się do rajskiego drzewa życia oraz do drzewa Krzyża św. Drewno przeznaczone na podobrazie ikony musi być dobrze wysuszone. Nie może być to drewno żywiczne, czyli z drzewa iglastego, dlatego ikona Laudato Si została napisana na drewnie lipowym. Podobrazie ikony zabezpieczone jest tzw. szpongami, czyli poprzecznymi dębowymi klinami, które mają ochronić ją przed deformacją. Gruntowanie deski, czyli przygotowanie podobrazia, trwa kilkanaście dni. Używa się do tego kleju króliczego, kredy pozłotniczej i płótna. Ikona wykonana została temperami i zdobiona szlagmetalem.

Zapisz się
do newslettera!

I trzymaj rękę na pulsie!