Z br. Cordianem Szwarcem OFM, animatorem krajowym Caritas Laudato Si rozmawia Dominika Chylewska.
D.C.: Pokój i dobro! Projekt Caritas Laudato Si to troska o stworzenie, to ekologia integralna i konkretne działania lokalne w 12 diecezjach w całej Polsce. Bardzo franciszkańska inicjatywa, prawda?
C.S.: Pokój i dobro. Prawda! Często w naszych działaniach odwołujemy się do wrażliwości, z jaką św. Franciszek patrzył na świat.
Brat jako animator krajowy miał okazję poznać wiele zespołów, projektów i parafii, których działanie jest odpowiedzią na wezwanie papieża Franciszka. Co zaobserwował Brat przez ostatni rok aktywnego działania w projekcie?
Udało się poruszyć twórczą i kreatywną pracą naszych animatorów diecezjalnych, kilkanaście ośrodków w każdej diecezji, a wynikiem tego są podjęte działania na grassrootowym poziomie. Tylko w roku 2020 powstało około 120 lokalnych miniinicjatyw, które realizują pomysły na to, jak troszczyć się o środowisko. To bardzo różne projekty, które mają realny wpływ na kształtowanie dobrych postaw. Dotykają najróżniejszych tematów: rozwijanie bioróżnorodności, ograniczanie zużycia plastiku, oszczędzanie wody. W szkołach odbyło się wiele lekcji i konkursów dla dzieci i młodzieży – to jest dla nas wyjątkowo ważne, bo rosną kolejne pokolenia wrażliwe na nasz wspólny świat.
Jakie inicjatywy szczególnie zapadły Bratu w pamięci i dlaczego?
Całkiem niedawno, bo w okresie świątecznym, w diecezjach kieleckiej i rzeszowskiej odbyły się warsztaty z robienia naturalnych wianków świątecznych. Widzimy tu krok w kierunku ograniczania sztucznych, plastikowych ozdób i nawiązanie do tradycji, jaką jest zdobienie domów przed Bożym Narodzeniem. Centrum Duszpasterskie Wesoła 54 w Kielcach postawiło kilka tygodni temu przed kościołem ogromny namiot, do którego można przynosić niepotrzebne swetry i kurtki. Mogłyby trafić na śmietnik, a trafią do potrzebujących. W Częstochowie odbyło się wiele działań w szkołach – konkursy i warsztaty z recyklingu, sprzątanie świata, pojawiły się też pojemniki na czyste kanapki jako sposób na niemarnowanie jedzenia.
Jaki ma być efekt odbywających się działań ekologiczne?
Projekt zakłada budowę przestrzeni inspiracji, poszerzania horyzontów, systematyzowania wiedzy. Tworzymy ekspertyzy we współpracy ze specjalistami, materiały z poradami i mamy nadzieję, że przełożą się one na konkretne działania. Budujemy know-how zielonego projektu w parafii, z którego zespoły w całej Polsce będą mogły korzystać. Każda grupa przyjaciół czy parafian może przecież zrobić coś na rzecz naszej planety.
Wielu ludzi myśląc o ekologii zastanawia się, czy ich pojedyncze działania mają jakiś wpływ na środowisko, skoro tak wiele do zrobienia mają ogromne korporacje czy fabryki. Czy projekty lokalne Caritas Laudato Si są odpowiedzią na tę wątpliwość?
To jest pytanie, które dotyczy jakiegokolwiek działania – czy moje dobro jest w stanie przeciwstawić się złu tego świata? Możemy je sobie zadać w dziedzinie duchowości, przestrzeni publicznej, przestrzeni brania odpowiedzialności jednostek za dobro społeczne, dobro wspólne, dobro kraju, Kościoła, świata. I to pytanie pada również w przestrzeni ekologii. Nasze działania są inspirowane słowami z Pisma Świętego i wzmacniane tym, co papież Franciszek zawarł w ostatnich encyklikach. Nadzieja, że przyniosą konkretne owoce, płynie z faktu, że wszyscy jesteśmy dziećmi jednego Ojca i, jak mówi św. Franciszek, On jest Dobrem. My chcemy być narzędziami w jego rękach. Nie umiemy teraz ocenić, w jaki sposób nasza praca w konkretnych parafiach czy szkołach przyniesie plony w przyszłości. Mamy nadzieję, że ci ludzie, świadomi tego, że wszyscy zamieszkujemy wspólny dom, będą kiedyś podejmować ważne i dobre decyzje.
Ogłoszony został kolejny konkurs, w którym można uzyskać środki na realizację działań lokalnych. To szansa dla wielu ludzi w całej Polsce, by podjąć konkretne działania na rzecz środowiska. Do kogo skierowane jest to zaproszenie?
Działamy w 12 diecezjach: bydgoska, białostocka, częstochowska, katowicka, kielecka, koszalińsko-kołobrzeska, poznańska, przemyska, rzeszowska, sosnowiecka, zielonogórsko-gorzowska, warmińska. Projekty tworzą przede wszystkim wolontariusze Caritas, ale jest też przestrzeń dla wszystkich ludzi dobrej woli w bardzo różnym wieku. Zgłaszają się do nas również ludzie spoza tych obszarów. Z myślą o nich planujemy wiosną przygotować konkurs ogólnopolski. Jeśli więc ktoś ma pomysł na ekoprojekt, to my jesteśmy po to, aby go sfinansować i pomóc zrealizować.
Jakich projektów życzyłby sobie Brat i cały zespół Caritas Laudato Si?
Życzylibyśmy sobie takich projektów, dzięki którym będzie rosło poczucie braterstwa i wzajemnej troski o wszystko, co zostaje nam dane, projektów, które będą wzbudzały w nas większe poczucie odpowiedzialności za miejsce, w którym mieszkamy. Takich, które przypomną nam, że to, co otrzymujemy dzisiaj, za chwileczkę będziemy musieli przekazać naszym dzieciom. Życzylibyśmy sobie projektów, które będą uświadamiały, jakie potrzeby są naszymi prawdziwymi, a jakie generuje w nas rynek.
Co należy zrobić, by stworzyć swój lokalny projekt?
Na początek najlepiej zgłosić się do animatora diecezjalnego, który koordynuje działania lokalne, wspiera proces pisania i realizowania projektu. Jest dużym wsparciem merytorycznym. Dzięki animatorom nawet parafialne zespoły seniorów podejmują się pisania projektów! Trzeba mieć dobry pomysł na sensowne wykorzystanie pieniędzy: granty wynoszą 4 000 zł, 10 000 zł lub 12 500 zł. My radzimy, aby zadać sobie dwa pytania – jaki jest ekologiczny problem w moim otoczeniu? Co mogę zrobić, aby poprawić sytuację? Wszystkie terminy, szczegóły i regulaminy można znaleźć na www.laudatosi.caritas.pl
Bardzo dziękuję!
Dziękuję, wszystkiego dobrego!
