W trosce o wspólny dom – Ziemię – Caritas Polska wraz z Caritas diecezjalnymi podjęły wezwanie papieża Franciszka do ekologicznego nawrócenia.
Zespół zaangażowanych ekologicznie pracowników i wolontariuszy zainicjował działania animacyjne i edukacyjne w diecezjach, parafiach i społecznościach lokalnych. Rok 2019 był pod tym względem czasem wytężonej, pionierskiej pracy. Nadchodzący zapowiada kolejne ekologiczne wydarzenia.
O ekologii integralnej w Katowicach
Wezwanie papieża Franciszka Caritas Polska zaczęła realizować dużo wcześniej, przygotowując grunt do przyszłych intensywnych działań. W 2018 roku włączyła się w globalną dyskusję na temat problemów ekologicznych organizując wydarzenia towarzyszące COP24 w Katowicach. Na szczycie klimatycznym ONZ setki wolontariuszy, aktywistów i entuzjastów ekologii z całego świata zgromadziło się na konferencjach i warsztatach w duchu encykliki Laudato Si’. Był to czas integracji środowisk katolików wokół misji wypływającej z apelu papieża Franciszka, jak również przypomnienie o potrzebie „ekologicznego przebudzenia” i osobistego zaangażowania w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i środowiska naturalnego.
„Ponosimy wielką odpowiedzialność względem przyszłych pokoleń” – przypomniał kardynał Pietro Parolin, reprezentant Stolicy Apostolskiej na COP24. „Dzisiaj młodzi ludzie wykazują głęboką wrażliwość na różnorodne problemy, które są skutkiem zmian klimatycznych. To wyzwanie edukacyjne, ponieważ działania wychowawcze mogą pobudzić i pobudzają tę wrażliwość w młodych, którzy reprezentują naszą przyszłość. Taka zmiana wymaga szkoleń, edukacji i solidarności” – kontynuował kardynał. „Uświadamiamy sobie, że zmiany klimatu to także problem moralny” – podkreślił.
Uczymy się od siebie nawzajem
Pracownicy i wolontariusze diecezjalnych Caritas wzięli udział w cyklu eko warsztatów i szkoleń, by aktywnie i skutecznie pobudzać świadomość ekologiczną diecezjan. W terenie odbyły się warsztaty szkoleniowe dla wolontariuszy z zakresu diagnozy lokalnych problemów środowiskowych oraz z zakresu animacji działań, przygotowania i realizacji projektów ekologicznych w parafiach, szkołach i lokalnych społecznościach. Zespół Caritas Laudato Si’ spotkał się w siedzibie Caritas Polska w Warszawie z delegacjami z innych krajów na warsztatach międzynarodowych. Wydarzenie było okazją do wymiany dobrych praktyk i integracji zespołu projektowego, wolontariuszy z aktywistami z europejskich organizacji chrześcijańskich, inspirowanych ideą ekologii integralnej, zawartą w papieskiej encyklice.
Aby zdobyć wiedzę i doświadczenie w zakresie wsparcia oraz mobilizowania diecezjalnych wolontariuszy, zespół projektowy odbył wizytę studyjną w Wielkiej Brytanii. Była to również okazja do nawiązania relacji diecezjalnych animatorów z Polski z ekologicznymi działaczami europejskimi. Mając na uwadze szerzenie wiedzy ekologicznej w duchu świętego Franciszka z Asyżu oraz wezwanie papieża Franciszka do ekologicznego nawrócenia, Caritas Polska przygotowała szereg publikacji w formie insertów oraz tzw. „zielonych stron” w prasie katolickiej. Zaplanowano również specjalną edycję kwartalnika „Caritas”, które będzie zawierać teksty poświęcone ekologii przygotowane przez Caritas Polska. Z kolei z myślą o odbiorcach mediów elektronicznych powstał portal Laudatosi. caritas.pl oraz profil w mediach społecznościowych. Można tam znaleźć relacje z wydarzeń projektowych, a także informacje o najważniejszych wydarzeniach związanych z ekologią z udziałem Kościoła katolickiego.
Okazją do transferu ekologicznego now how w zakresie roli człowieka w dbaniu o środowisko naturalne i ludzkiej odpowiedzialności za jego degradację była konferencja Creatio continua w Krakowie. Na Uniwersytecie Jana Pawła II spotkali się liderzy myśli i inicjatorzy zmian w ramach ekologii integralnej, naukowcy, dziennikarze, animatorzy i aktywiści.
Niedziele ze Świętym Franciszkiem
Kryzys ekologiczny, jakiego jesteśmy świadkami, powinien doprowadzić nas, chrześcijan do ekologicznego nawrócenia. Do tego między innymi zaprasza nas papież Franciszek w encyklice Laudato Si’, której tytuł zaczerpnięty został z „Pieśni słonecznej”, napisanej przez świętego Franciszka z Asyżu. Dlatego właśnie niedziela po wspomnieniu tego Świętego (które przypada 4 października) to czas, by razem ze swoją parafią czy wspólnotą modlić się i świętować w duchu Laudato Si’.
W 2019 roku Niedziela Świętego Franciszka przypadła 6 października. Caritas Polska zaprosiła wiernych i zainteresowanych do włączenia się w szereg spotkań tematycznych, warsztatów, a także do modlitwy i refleksji. Obchody Niedzieli Świętego Franciszka odbyły się w 5 diecezjach: zielonogórsko-gorzowskiej, koszalińsko-kołobrzeskiej, sosnowieckiej, przemyskiej i rzeszowskiej. „W tym roku tematem przewodnim było zanieczyszczenie powietrza” – podkreślił ksiądz Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska. W atmosferze wspólnego świętowania piękna Stworzenia, poza wspólną modlitwą (dziękczynną i przebłagalną zarazem), chcieliśmy jako Caritas Polska zachęcić do refleksji na temat naszego wspólnego dobra, jakim jest powietrze. Jak możemy zadbać o jego jakość, jaki my mamy na to wpływ i co może się stać jeśli o to, czym oddychamy, nie zadbamy. W kolejnych latach chcemy organizować cykliczne, coroczne Niedziele Świętego Franciszka poświęcone każdorazowo ważnemu problemowi społeczno-ekologicznemu. Już wiemy, że w 2020 r. w obchody Caritas Polska włączy się 12 diecezji” – podsumował dyrektor.
Konkurs na ekopomysły
W ramach projektu „Ekologia integralna encykliki Laudato Si’ w działaniu wspólnot Caritas i społeczności lokalnych”, dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Caritas Polska w 2019 roku przeznaczyło 400 tysięcy złotych na inicjatywy ekologiczne.
„Bardzo nam zależało, by docenić twórcze podejście lokalnych społeczności do przesłania zawartego w encyklice Laudato Si’” – tłumaczył ks. Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska. „Papież Franciszek w tzw. zielonej encyklice, w słowach skierowanych do wszystkich ludzi dobrej woli, wzywa do troski o wspólny dom, czyli Ziemię. Pozyskane środki przeznaczyliśmy na inicjatywy, programy, działania podejmowane w parafiach, ale również pomysły wolontariuszy aktywizujących środowiska szkolne” – podkreślił dyrektor.
W konkursie na lokalne działania edukacyjne, aktywizacyjne czy gospodarskie w duchu ekologicznej „troski o wspólny dom” papieża Franciszka mogły wziąć udział szkolne i parafialne koła Caritas oraz Centra Wolontariatu Caritas.
„W lokalnych wspólnotach widać spore zainteresowanie kwestiami ekologii. Wszyscy odczuwamy zmiany zachodzące wokół nas. Latem wiele regionów dotknęła susza, a zimne miesiące są trudne z powodu złej jakości powietrza. Te dwie pozornie niepowiązane ze sobą kwestie to przykłady tematów, w których jest pole do współdziałania. W wielu miastach w Polsce spotkaliśmy osoby prawdziwie zatroskane o swoje małe ojczyzny. To projekt dla nich, chcemy wspólnie rozwijać swoją wiedzę i świadomość” – mówi Andrzej Grupa, animator krajowy Wspólnoty Caritas Laudato Si’.
Ambasada Laudato Si’ i eko warsztaty
Każdy proces przemiany, a w tym przypadku przemiany w duchu ekologicznym, zaczyna się od zaistnienia danego problemu w świadomości ludzi i procesu edukacji. Po to, by uświadamiać, edukować i w końcu współdziałać dla dobra zielonej sprawy wyruszyła z Caritas Polska Mobilna Ambasada Laudato Si’. Ekologiczny samochód ozdobiony wizerunkiem papieża Franciszka, jego przesłaniem i „zieloną” grafiką, przemierza kilometry polskich dróg. To głos Kościoła wzywającego do nawrócenia ekologicznego.
Samochód zabrał w trasę mobilną wystawę prezentującą miejsca w Polsce i na świecie, gdzie zanieczyszczenie środowiska i zmiany klimatu odcisnęły swoje piętno. Wystawa prezentuje także aktywistów podejmujących walkę na rzecz ochrony planety oraz fakty na temat kryzysu ekologicznego.
Mobilna Ambasada Laudato Si’ wspiera w terenie działania animatorów diecezjalnych poprzez promowanie ekopostaw oraz wzmacnia oprawę wydarzeń projektowych, jak Niedziele Świętego Franciszka. Pozwala docierać ekipie Caritas Laudato Si’ do najmniejszych społeczności w Polsce (gmin, parafii) z przesłaniem zielonej encykliki papieża Franciszka.
Misję Mobilnej Ambasady wspiera nowoczesna technologia. Samochód jest wyposażony w tablet z aplikacją do obliczania śladu węglowego dla konkretnego działania. Suche dane przemawiają niekiedy mocniej niż potok słów, trudno bowiem polemizować z faktami. Ponadto samochód ma napęd hybrydowy, co oznacza niskie spalanie i emisję CO². Układ hamulcowy został wyposażony w funkcję odzyskiwania energii, która wraz panelem słonecznym na dachu doładowuje akumulator.
Misja Caritas Laudato Si’ nie może ograniczać się jedynie do dyskusji i pouczania. Słowa trzeba popierać przykładem i konkretnym działaniem. Mijający rok był pracowity, ale przed zespołem Caritas jeszcze wiele wyzwań, które chce realizować, zapalając do wspólnego dzieła coraz więcej osób.
