Góra zielonych pomysłów
Amatorzy zielonych krajobrazów w diecezji zielogórsko – gorzowskiej zainwestowali swój czas i pomysły w zagospodarowanie naturalnych zasobów wody. W regionie winnic i ogrodów znaczenie ma zrównoważony rozwój, balans między urbanizacją terenu i rozwojem rolnictwa a zachowaniem naturalnych walorów środowiskowych. Równie ważne jest codzienne życie diecezji od kuchni, nie marnowanie jedzenia, zagospodarowanie resztek, prawidłowe segregowanie i recykling śmieci.
Laudato si’ w życiu parafii
Na gruntach parafialnych przyległych do plebani w Jaczowie, dostępnych dla społeczności lokalnej, parafianie zorganizowali modelowy ogród deszczowy.
Jak podkreślają pomysłodawcy projektu, padające deszcze powodują zamakanie fundamentów i ścian poniemieckich budynków gospodarskich, bardzo często zalewane są również całe podwórka. Wykonanie pokazowej instalacji na plebanii stanowi dobry przykład dla mieszkańców jak wykorzystać wody opadowe z budynków parafialnych do potrzeb gospodarskich: podlewania ziół, kwiatów, krzewów, drzew. „Mieszkańcy mogą usłyszeć o ekologicznej możliwości zaspokojenia swojej życiowej potrzeby, ale też praktycznie zobaczyć jak można wykonać instalację u siebie w gospodarstwie. To skuteczny pomysł na małą retencję w gospodarstwie. Przynosi też konkretne oszczędności finansowe i środowiskowe” – przekonują.
Parafia słynie z ogrodów kwiatowych. Jednak zatraca się związek pomiędzy ogrodem, polem a jedzeniem. Ginie lokalna bioróżnorodność. Zanika umiejętność uprawy ogrodów w sposób ekologiczny oraz domowe przetwarzanie żywności. Nie praktykuje się pozyskiwania nasion i sadzonek z roślin lokalnych. Zagrożone jest bezpieczeństwo żywieniowe (na terenie parafii rośnie mało jedzenia).
W przyparafialnym ogrodzie są uprawiane kwiaty i krzewy do ozdoby ołtarzy oraz uroczystości. Wykonano grządki, ogród kuchenny (100m2), nasadzenia drzew i wysiano rośliny miododajne oraz łąkę kwietną. Grządki i nasadzenia wykonano z dziećmi oraz nauczycielami ze szkoły i przedszkola. W ogrodzie odbyły się pierwsze lekcje przyrody i zajęcia warsztatowe dla dorosłych z zakresu ogrodnictwa ekologicznego. Na tym etapie w projekt zaangażowało się 45 osób dorosłych i kilka lokalnych firm. W kolejnych latach w ogrodzie planowane są dalsze prace polegające na zwiększaniu bioróżnorodności w ogrodzie, zwiększaniu rodzaju upraw, budowaniu siedlisk dla zwierząt. Rozwijany też będzie zespół osób zainteresowanych ogrodem społecznym. Parafialny Zespół Ekologiczny wspiera także powstanie sześciu mniejszych ogrodów ekologicznych św. Franciszka w każdej sołeckiej wsi gminy Bytnica.
Dumą projektu jest wirydarz ziołowy zlokalizowany w ogrodzie parafialnym. Zioła wieloletnie wysadzono do pojemników drewnianych posadowionych na ziemi (z pozyskanych starych desek). „Mieszkańcy mają okazję przekonać się, że warto zioła, także te lokalnie występujące lub zapomniane a kiedyś powszechne w polskiej kuchni, pielęgnować w swoich przydomowych lub parapetowych ogródkach. Takie własne przyprawy są smaczniejsze niż z torebki, i zdecydowanie tańsze” – tłumaczy Anna Kobylińska, animator diecezjalny zielonogorsko – gorzowskiej Caritas. Dodatkowo zioła będą wykorzystywane podczas warsztatów zielarskich a wysuszone będą rozdawane miejscowym w postaci mieszanek. Dla głodnych wiedzy zorganizowano wyjazd edukacyjny do „Anielskich Ogrodów” – ekologicznego gospodarstwa rolnego Kamili Kasperskiej z Budachowa (woj. Lubuskie).
Ekologiczne ogrody edukacyjne powstały również przy parafiach pw. Najświętszej Trójcy i św. Stanisława Kostki w Zielonej Górze.
„Zielone życia przyrody” w warunkach osiedlowych, miejskich często wymaga przystosowania terenu wokół kościoła do przyjaznego współegzystowania ludzi, zwierząt, ptaków i owadów oraz roślin. „Posadziliśmy miododajne krzewy i byliny, założyliśmy łąkę kwietnej, ustawiliśmy poidła z wodą i kamykami dla owadów, ptaków i jeży. Domki dla owadów i karmniki dla ptaków pojawią się na całym osiedlu, w domach i na balkonach. Będziemy zmieniać codzienne nawyki promując eliminację toreb plastikowych poprzez szycie woreczków na warzywa i zioła z firan oraz toreb na zakupy z materiałów, zebranych wśród parafian” – wymienia koordynatorka projektu „Parafialna oaza ekologiczna” przy kościele św. St. Kostki.
Młodzi – młodym, ekologia w praktyce
Centrum Wolontariatu Caritas diecezji zielonogórsko-gorzowskiej postawiło na kreowanie dookoła siebie eko-przestrzeni. Młodzież zbudowała hotele dla owadów i posadziła w okolicach sadów owocowych i łąk rośliny miododajne. „Młodzi ludzie muszą doświadczyć, że własnym, często niewielkim wysiłkiem i nakładem pracy można realnie wspierać środowisko naturalne” – wyjaśnia opiekun diecezjalnego CWC. „Wzmocnienie wiedzy ekologicznej narzędziami w zakresie animowania grupy czy liderowania, a także aspekt duchowy związany z teściami encykliki Laudato si’ stworzy całą paletę możliwości do świadomego, ekologicznego przebudzenia. Dalej da możliwość owocnej współpracy przy eko-inicjatywach” – dodaje.
Owady zapylają 80% gatunków roślin w rolnictwie i przy produkcji pożywienia. Jak wskazują eksperci i ekolodzy zapylacze kształtują różnorodność biologiczną, a wyginięcie nawet jednej grupy zapylających spowoduje utratę określonych gatunków roślin. Młodzi zaangażowani w projekt nie mają wątpliwości: „działanie na rzecz owadów jest również przykładem małej zmiany, która niesie duży wpływ. Niewielkie stworzenie bowiem przekłada się na istnienie dzisiejszego świata. Chcemy uświadamiać innym rolę owadów i chronić je.” – przekonują.
Uczniowie z Zespołu Szkół w Drezdenku projektem „Eko – Fit czyli GIT” zwrócili uwagę społeczności szkolnej i lokalnej na temat zdrowego i świadomego żywienia oraz wypromowali ekologiczne sposoby przechowywania jedzenia. W ramach zajęć szkolnych młodzież edukowała siebie i rówieśników w jakim zakresie segregacja śmieci, tworzenie toreb wielokrotnego użytku, korzystanie z butelek filtrujących wodę, odżywianie, aktywność fizyczna czy spotkania z dietetykiem wspierają ochronę środowiska naturalnego i podnoszą jakość życia każdego człowieka.
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Sportowymi w Międzyrzeczu zapoczątkowała praktyczne działania związane z ochroną wód i ogólnodostępnymi sposobami oszczędzania wody. „Brak bieżącej, czystej wody do picia w szkole to problemem wśród dzieci i młodzieży. Znaczna część uczniów stosuje jej niezdrowe zamienniki w postaci chemicznie przetworzonych napojów gazowanych powodujących otyłość, cukrzycę i inne choroby. Śmieci i odpady, zwłaszcza plastikowe i tekturowe po różnych napojach, stają się największym problemem naszej małej ojczyzny, jaką stała się szkoła i nasze miasto” – alarmuje koordynatorka projektu.
Młodzież projektowa w towarzystwie nauczycieli i rodziców podjęła się segregacji śmieci w domu i w szkole, ograniczenia używania plastikowych butelek, zbiórki baterii i nakrętek, racjonalnego gospodarowania wodą oraz przygotowania akcji propagujących zdrowy styl życia np. „Torba na raz”. Rozwiązaniem wspierającym działania projektowe jest zainstalowanie na terenie szkoły poidełka wody.
Szkoła Podstawowa nr 3 w Sulechowie na terenie miasta zainicjowała projekt „Chrońmy naszą planetę”. Młodzież uzmysławia rówieśnikom i dorosłym jak ważne jest dbanie o nasze środowisko lokalne: o nasze gospodarstwo domowe, o naszą szkołę, o naszą miejscowość. A w znaczeniu globalnym o nasze środowisko – naszą ziemię. „Chcemy uwrażliwić kolegów i koleżanki ze szkoły oraz mieszkańców, że warto codziennie właściwe gospodarować zasobami i odpadami (plastikowe opakowania). Nawiązaliśmy współpracę z „Akademią szycia”. Szyjemy torby z naturalnych tkanin, które zastąpią plastikowe reklamówki. W ten sposób dajemy „drugie życie” ubraniom, które bardzo często lądują w śmietnikach. Szyjemy także i promujemy woreczki zapachowe zamiast aerozoli, które są szkodliwe dla środowiska i wywołują wiele chorób. Rozdajemy naturalne zapachy” – mówi młodzież. A nauczyciele dodają: „Z uczniami założyliśmy „parapetowe ogródki”. Posadziliśmy w doniczkach lawendę, którą wypełniamy woreczki zapachowe. Są też zioła, które ususzymy i wykorzystamy by przygotować zdrowe jedzenie”.
Szkoła Podstawowa nr 6 w Zielonej Górze zwróciła uwagę społeczności lokalnej na problem zanieczyszczenia powietrza. W ramach projektu „Czyste powietrze – czysty zysk” zakupiono i zainstalowanie czujnik smogu i zanieczyszczeń. „Dane pozyskiwane z czujnika pokazują naszym wychowankom i ich rodzicom, jak bardzo realny to problem, i że ma bezpośredni wpływ na życie każdego z nas” – tłumaczy nauczycielka opiekująca się projektem. Uczniowie sami wykonują pomiary i prowadzą statystyki okresów, kiedy zanieczyszczenie powietrza jest najsilniejsze.
Projekt uświadamia społeczności szkolnej i lokalnej, jak nasze codzienne wybory mają wpływ na jakość powietrza (np. ograniczenie jazdy samochodem na rzecz transportu zbiorowego, rowerowego i pieszego).
Projekt „Ekologia integralna encykliki Laudato si’ w działaniu wspólnot Caritas i społeczności lokalnych”, realizowany przez Caritas Polska, został dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za treść artykułu odpowiada wyłącznie Caritas Polska.