Eko Koszalin. Czas na klimat
Pomorze Zachodnie. Cel wakacyjnych wypraw turystów. Miejsce, które w sezonie letnim boryka się z gwałtownym przyrostem śmieci, często niesegregowanych przez przyjezdnych lub porzucanych na plaży czy terenach zielonych. A poza sezonem wakacyjnym musi mierzyć się z szeregiem codziennym problemów i potrzeb mieszkańców, takich jak bezpieczne korzystanie z urządzeń grzewczych starego typu, spalanie śmieci, dewastacja terenów zielonych i cennych krajobrazowo oraz marnowaniem żywności.
„Palący problem”
Mieszkańcy zwracają uwagę, że problemem dla wielu osób w regionie jest znalezienie alternatywy dla palenia w piecach grzewczych konwencjonalnym opałem a czasem, jak sami przyznają, śmieciami i odpadami. Jednocześnie w referendum z 2012 roku na terenie gminy Mielno, zdecydowanie (95-procent przy frekwencji bliskiej 60-ciu procent) wyrazili sprzeciw wobec lokalizacji budowy elektrowni jądrowej w Gąskach (gm. Mielno). Temat zszedł na dalszy plan a problem pozostał. Dziś to śmieci są często wykorzystywane przez mieszkańców jako tani opał do ogrzewania domów jednorodzinnych. Plastik, guma czy ubrania podczas spalania powodują rozszczelnienie pieca a w konsekwencji zwiększają ryzyko zaczadzenia. Jak zauważyli lokalni animatorzy, parafianie, którzy mieszkają w starym budownictwie i posiadają stare instalacje grzewcze, ogrzewanie etażowe, piece kaflowe wymagają edukacji w zakresie ekonomicznego palenia w piecu i gospodarnego użytkowania opału.
Podążając za potrzebami mieszkańców, Parafialny Zespół Caritas przy kościele pw. Św. Jadwigi w Białogardzie zadbał o bezpieczne użytkowanie instalacji grzewczych starszego typu w okresie zimowym na terenie parafii. Uczestnicy projektu otrzymali czujniki czadu oraz skorzystali z audytu, podczas którego osoby koordynujące program upewniły się, że czujnik jest sprawny i znajduje się w odpowiednim pomieszczeniu. Dodatkowo każdy uczestnik otrzymał przydziału brykietu drzewnego (10kg) jako przykład mniej inwazyjnego dla środowiska oraz bardziej ekonomicznego opału. W ramach projektu powstała również broszura informacyjna, gdzie w prostej, graficznej formie, wyjaśniono jak bezpiecznie korzystać z urządzeń grzewczych starego typu oraz czym nie wolno palić w piecu.
Centrum Wolontariatu Caritas przygotowało diecezjalną mapę zanieczyszczeń powietrza. W badaniu wzięło udział 15 szkół podstawowych, mierząc obecność pyłów oraz innych związków (np. organicznych- formaldehydów, które wydzielają się przy paleniu szkodliwym opałem np. śmieciami). Pomiary były pobierane na terenie każdej szkoły, wewnątrz i na zewnątrz budynku, w tym samym przedziale czasowym (9:00-10:00), zawsze w tym samym miejscu aby uzyskać standardowe dane. Dzieci mogły również robić pomiary w tym samym przedziale czasowym w okolicach własnych domów oraz na terenie, który ich zdaniem jest źródłem zanieczyszczeń. Zebrane dane zostały ujęte w artykule naukowym. Na zakończenie projektu materiały badawcze udostępniono lokalnym mediom.
Oprócz mierników w klasie przyrody zainstalowano watomierz, który przez podłączenie do niego wybranego sprzętu elektronicznego ukazuje i uświadamia jakie jest zużycie dwutlenku węgla do produkcji prądu podczas podłączenia i działania danego urządzenia elektronicznego.
Zielony plan
Do parafii pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Śmiechowie należy teren zielony o powierzchni 1,5ha, na którym znajduje się funkcjonująca kaplica, filia parafii, oraz kościół w trakcie budowy. Powstał też plan stworzenia zaczątków parku w miejscu zapuszczonym i zaśmieconym i często wykorzystywanym wieczorami jako miejsce do spożywania alkoholu i innych używek. Parafianie własnymi siłami zrewitalizowali zaniedbany teren. Dzięki zaangażowaniu dzieci i mieszkańców Tymienia i okolicznych wsi, uprzątnięto śmieci i połamane gałęzie, zasiano łąkę kwietną, zainstalowane budki lęgowe dla różnych ptaków i owadów, oraz schrony dla jeży, w taki sposób, żeby zwierzęta, które będą je zamieszkiwać żyły w harmonii bez tworzenia konfliktujących się obszarów.
Bliźniaczy projekt „Przyrodę poznajemy, bo ją szanujemy” Szkoły Podstawowej im. Noblistów Polskich w Niemicy wspiera również praktyczną edukację przyrodniczą. Poprzez liczne działania projektowe dzieci dowiedziały się, jak wygląda rozwój roślin z nasiona, potem sadzonki aż do kwiatów i owoców. Doświadczenie dzieci, nabyte przy samodzielnym sianiu nasion, pielęgnowaniu sadzonek warzyw i ziół, zostało wzmocnione przy sadzeniu ich wczesną wiosnę. Projekt rozpoczął się od zasadzenia drzewa a zakończył się wydarzeniem otwarcia Ogrodu Zmysłów: terenu zielno-warzywno-kwiatowego.
Wybieram śmieci
Szkolne Koła Caritas diecezji koszalińskiej postawiły na edukację ekologiczną dzieci i młodzieży szkolnej w obszarze segregacji odpadów i ich recyklingu. „Zaniepokoiły nas sygnały od uczniów o braku edukacji w domu i w szkole na temat odpowiedniej gospodarki odpadami. Najczęściej wynika to z niewiedzy dorosłych (rodziców i nauczycieli). Wiedzieliśmy, że chcemy pokazać młodzieży szkolnej jak „wybierać śmieci” z miejsc, gdzie nie powinny się znaleźć i jak prawidłowo sortować odpady, żeby móc z nich pozyskać jak najwięcej materiałów wtórnych” – argumentują lokalni animatorzy.
W projekcie „Dbanie o naszą Siostrę – Ziemię przez segregację odpadów i zieloną energię” Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi w Mielnie zorganizowała wyprawę studyjną do sortowni śmieci w Sianowie. Dzieci poznały zasady segregacji i przetwarzania śmieci oraz jak funkcjonuje przemysłowy kompostownik. Pracownik sortowni przedstawił najczęstsze błędy osób prowadzących segregację w gospodarstwach domowych. Uczniowie dodatkowo dowiedzieli się o odnawialnych źródłach energii (panele fotowoltaiczne, pompy ciepła, piece do spalania biomasy itd.) oraz gospodarce odpadami, m.in. działanie oczyszczalni śmieci. Wzięli też udział w podchodach ekologicznych i w warsztatach z robienia własnoręcznie mydła.
Szkoła Podstawowa nr 1 w Sławnie w ramach projektu „Kocham, nie śmiecę. Kocham, segreguję” zaopatrzyła placówkę w śmietniki do segregacji odpadów – 3 segmenty, jeden na każde piętro budynku oraz jeden na zewnątrz. Nad koszami umieszczonymi wewnątrz budynku zostały powieszone tablice edukacyjne ze szczegółowymi informacjami jak prawidłowo segregować odpady.
Każda klasa przeszła specjalne warsztaty z gospodarki odpadami i prawidłowej segregacji (materiały wtórne, produkcja opakowań i innych sprzętów do użytku domowego i przemysłowego). „Zależało nam na zobrazowaniu sytuacji, jak wyrzucanie śmieci poza wyznaczone do tego miejsca i kosze degraduje środowisko naturalne” – tłumaczy jedna z nauczycielek.
W Zespole Szkół im. Kard. Ignacego Jeża w Tymieniu projekt „Mniej odpadów, więcej ptasich treli” zainicjował szereg spotkań z przyrodą. „Postanowiliśmy zacząć od pokazania dzieciom potencjału środowiska naturalnego, tego piękna otaczającego nas świata a następnie uzmysłowić uczestnikom, co dzieje się z przyrodą, kiedy o nią nie dbamy codziennie, nie troszczymy się o najbliższe otoczenie” – mówi koordynatorka projektu.
Uczniowie dowiedzieli się podczas warsztatów w jaki sposób dbać o ptaki, jak stworzyć im odpowiednie warunki bytowe dzięki dbałości o otaczającą szkołę naturę. Dzieci uczestnicząc w zajęciach terenowych, nauczyły się jak oceniać stopień zanieczyszczenia w przyrodzie (skala porostowa, stan drzew itd.). Zobaczyły jaką realną krzywdę wyrządzamy środowisku poprzez śmiecenie, wylewanie ścieków, palenie odpadów czy dewastację terenów zielonych. „Pobudzenie w dzieciach tej wrażliwości i zaproszenie rodziców do działań szkolnych, jak obserwacja ptaków, zwiększa świadomość dorosłych oraz uwrażliwia grono pedagogiczne potrzebę przekazywania wiedzy z zakresu ochrony środowiska to był nasz cel” – podsumowuje pomysłodawczyni projektu.
Słoik św. Franciszka
Wszyscy znają powiedzenie „zjadłbym konia z kopytami”. Niewielu jednak zastanawia się nad sensem tych słów. Głodni rozumieją.
W Sławoborzu i Powalicach niedaleko Świdwina miejscowe świetlice zamieniły się w kuchnie, w których raz w tygodniu odbywają się warsztaty gotowania. Tak zwane resztki z domowych lodówek i spiżarni dostały drugie życie. W ekologiczny projekt Caritas „Słoik św. Franciszka” zaangażowały się dzieci z lokalnych podstawówek i mieszkańcy. Ci, którzy przynoszą produkty do gotowania i specjaliści od domowych przepisów. „Dziadkowie i rodzice uczą dzieci jak gotować i nie marnować pożywienia. Jeśli komuś zostaną dwa ziemniaki, to może nie ma pomysłu jak je zagospodarować ale jak zbierze się kilka kilogramów ziemniaków to już można zrobić kopytka, pierogi ruskie, pyzy” – przybliża Ewa Horanin, opiekunka Szkolnego Koła Caritas w podstawówce w Sławoborzu.
Pomysł przypadł do gustu dzieciom. „Zgłosiło się tak wielu uczniów, że trzeba było zrobić listy z zapisami na kolejne zajęcia kulinarne. Gotowanie z dziećmi spodobało się też naszym seniorkom. Projekt uczy jak nie marnować jedzenia, oszczędzać zasoby, zmniejszać zużycie plastiku, świadomie gospodarować pieniędzmi i produktami spożywczymi, na etapie kupowania i już w domowych kuchniach i spiżarniach. Okazuje się, że wokół nas jest dużo osób, dla których takie wartości są ważne” – wyjaśnia Malwina Giełdon, animator Laudato si’ w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej.
Gotujące z młodzieżą panie przytakują. „My z tego pokolenia, gdzie nic się nie marnowało. Coś się dodało, zmieliło, upiekło i wszyscy w domu się najedli. Dziś młodzi są przyzwyczajeni, że kupi się w sklepie albo zamówi przez Internet, i jest gotowe. A my chcemy im pokazać, że wszystko ma swoją wartość i trzeba to szanować” – przyznają zgodnie.
https://www.facebook.com/CaritasLaudatoSi/videos/892730234565490/
Przygotowane posiłki wspierają codzienne menu osób i rodzin potrzebujących w gminach objętych projektem. W Sławoborzu posiłki w słoikach trafiają do 40 rodzin, w Powalicach do 20.
Projekt „Ekologia integralna encykliki Laudato si’ w działaniu wspólnot Caritas i społeczności lokalnych”, realizowany przez Caritas Polska, został dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za treść artykułu odpowiada wyłącznie Caritas Polska.
Zobacz filmik!